Oro, Aro i Ptak
Mateusz Marczewski
Ilustracje i skład: Nina Budzyńska
korekta: Jakub Bączek
Wydawca: Stowarzyszenie Scena Robocza
Rok wydania: 2019
ISBN: 978-83-938140-1-5
15,00 zł
Zamówienia można składać na adres mailowy: biuro@scenarobocza.pl
Niniejsza bajka, autorstwa Mateusza Marczewskiego powstała w ramach projektu Kraina Olimpia – skwer sąsiedzki 2019, i służyła jako inspiracja do działań warsztatowych oraz scenariusz międzypokoleniowego słuchowiska. Bajka “Oro, Aro i Ptak” jest abstrakcyjną opowieścią o przygodach Oro i Aro, historią o miłości, przyjaźni i zachowaniu harmonii, uważności na naturę i otaczający nas świat.
Kraina Olimpia – skwer sąsiedzki, ma na celu ożywienie zapomnianego na lata dziedzińca i oddanie go ponownie w ręce mieszkańców, przy jednoczesnym pobudzeniu współodpowiedzialności za przestrzeń wspólną, publiczną. Wraz z dzieciakami i sąsiadami od 2016 roku wymyślamy, tworzymy i bawimy się, a zaniedbana przestrzeń staję się z każdym rokiem coraz piękniejsza. Punktem wyjścia naszych działań jest wiara w niezwykłą kreatywność dzieci i to one nadają ostateczny kształt temu, co powstaje na sąsiedzkim skwerze.
Dowiedz się więcej o projekcie:
Bezkarnie. Etyka w teatrze
pod redakcją: Wlademara Rapiora
Scena Robocza i Czas Kultury
Rok wydania: 2019
ISBN: 978-83-9518186-3-2
15,00 zł
Zamówienia można składać na adres mailowy: biuro@scenarobocza.pl
Autorzy, autorki i bohaterowie, bohaterki książki:
Mateusz Atman, Romeo Castellucci, Dobromir Dymecki, Krystyna Duniec, Aneta Groszyńska, Urszula Hajdukiewicz, Agnieszka Jakimiak, Jolanta Janiczak, Jan Karow, Dariusz Kosiński, Zofia Małkowicz-Daszkowska, Ewelina Marciniak, Paweł Mościcki, Sean Palmer, Joanna Pańczak, Wojtek Pustoła, Waldemar Rapior, Wiktor Rubin, Dorota Semenowicz, Agata Siwiak, Zofia Smolarska, Małgorzata Wdowik, Wojtek Ziemilski
Czy mury teatru usprawiedliwiają zachowanie, które realnie obraża widza? Czy obrażone uczucia nie są etyczną granicą sztuki? Ale czy sztuka nie jest tym terytorium, na którym można bezkarnie wypróbowywać ludzką skłonność do czynienia zła? Czy artysta w imię wolności sztuki jako eksplorator sytuacji granicznych może dopuszczać się czynów etycznie wątpliwych?
Czy radykalne pytanie etyczne wymaga naruszenia paradygmatu etycznego w sztuce? Może tylko przez podważenie granicy można w ogóle ją zobaczyć i uświadomić sobie jej zasadność?
Jaka, z perspektywy etycznej, jest różnica między muszką a słoniem czy wielorybem? Jaka jest różnica między profesjonalnym aktorem, dzieckiem i zwierzęciem na scenie?
Czy Leonardo da Vinci mógł wykradać zwłoki z prosektorium, by studiować anatomię, Caravaggio, malując Zaśnięcie Marii, wykorzystać zwłoki wyłowione z Tybru, Andres Serrano zanurzyć plastikowy krucyfiks we własnym moczu w Piss Christ, Artur Żmijewski zmusić Józefa Tarnawę do odnowienia na własnej skórze numeru obozowego z Auschwitz w 80064?
Czy możemy zachwycać się dobrym spektaklem, jeśli wiemy, że podczas pracy nad nim ludzie zostali nadużyci, źle potraktowani czy zrobieni w bambuko?
W książce tej na te i wiele innych pytań próbują odpowiedzieć współcześni reżyserzy, aktorzy, kuratorzy, badacze teatru, naukowcy. Celem tej książki nie jest dawanie łatwych odpowiedzi na pytania o etykę w teatrze. Celem tym jest ułatwienie czytelnikowi włączenia się w niektóre z aktualnie toczących się debat na temat teatru i etyki w teatrze.
SPIS TREŚCI
Wstęp. I na czym tu oprzeć moralność? Na fikcji
Waldemar Rapior
1.Czy etyka w sztuce to abstrakcja?
Z Jolantą Janiczak i Wiktorem Rubinem rozmawia Krystyna Duniec
2. Lustra moralności
Dariusz Kosiński
3. Etyka i poczucie smaku?
Krystyna Duniec
4. Od teatru przemiany do teatru przemocy i z powrotem
Zofia Smolarska
5. Tworzyć teatr inaczej
Rozmawiają Małgorzata Wdowik i Dobromir Dymecki
6. Na wyspie byśmy nie przetrwali
Rozmawiają Aneta Groszyńska, Agnieszka Jakimiak i Mateusz Atman
7. Niewinni nauczyciele
Paweł Mościcki
8. Bardziej bym się martwiła, czy od środka nie zgnijemy
Z Eweliną Marciniak rozmawia Jan Karow
9. Zwierzę na scenie
Z Romeem Castelluccim rozmawia Dorota Semenowicz
10. Kiedy teatr nie tylko gra i/ale bada
Z Wojtkiem Pustołą, Waldemarem Rapiorem, Wojtkiem Ziemilskim,Seanem Palmerem oraz Urszulą Hajdukiewicz rozmawiaZofia Małkowicz-Daszkowska
11. Pożytki z deprowincjalizacji
Waldemar Rapior
12. Kuratorowanie doświadczenia
Z Agatą Siwiak rozmawia Joanna Pańczak
Wolność, równość, teatr. Pięć lat Sceny Roboczej
Piotr Dobrowolski
Czas Kultury
Rok wydania: 2017
ISBN: 978-83-935637-5-3
Liczba stron: 160
15,00 zł
Zamówienia można składać na adres mailowy: biuro@scenarobocza.pl
„Wolność, równość, teatr. Pięć lat Sceny Roboczej” nie jest książką, która cokolwiek podsumowuje czy zamyka. To zapis chwilowej świadomości na temat zjawiska – inicjatywy, idei, miejsca – które ciągle zmienia się i rozwija. Poznańskie Centrum Rezydencji Teatralnej Scena Robocza jest żywym organizmem tworzonym przez pracujących tu ludzi, widzów i artystów. Wszyscy oni kształtują jej codzienność, traktując to miejsce nie tylko jako „scenę teatralną”, ale też „przestrzeń wolności”, „miejsce spotkań” czy „instytucję alternatywną”.
Doceniając możliwości, które daje Scena, stawiają też pytania o sposoby jej organizacji, perspektywy rozwoju i oczekiwania wobec przyszłości. Ich głosy są najcenniejszym materiałem tej książki.
SPIS TREŚCI
I. Przestrzeń wspólnych działań
Poza teatralnym gettem _ rozmowa z Ludomirem Franczakiem
II. W świadomości ludzi
Efekt śnieżnej kuli _ rozmowa z sześcioletnią Lili
i jej tatą, Dawidem Gadzałą
III. Miejsce spotkań
Instytucja kultury codziennej _ rozmowa z Krzysztofem Cicheńskim
IV. Przestrzeń wolności
Drożdże demokracji _ rozmowa z Pawłem Szkotakiem
V. Scena teatralna
Teatr ze znakiem zapytania _ rozmowa z Ewą Obrębowską-Piasecką
VI. Off repertuarowy
Warto pytać o wolność _ rozmowa z Lechem Raczakiem
VII. Wytwarzanie więzi
Teatr kształtuje świadomość _ rozmowa z Antoniną Gonet
VIII. Instytucja alternatywna
Zapalnik _ rozmowa z Elżbietą Niewiadomską
IX. Szanse, możliwości, zagrożenia
Scena pracy, scena prezentacji _ rozmowa z Ewą Kaczmarek
X. Projektowość i konkurencyjność
Trzeba szukać publiczności _ rozmowa z Dariuszem Skibińskim
Pytania
Rezydenci Sceny Roboczej
Autorzy cytatów umieszczonych w tekście
Projekty realizowane przez Scenę Roboczą
Podziękowania
“Poznański spacerOFFnik teatralny”
Joanna Ostrowska
Scena Robocza i Wydawnictwo Kontekst
Rok wydania: 2016
Ryga ma szlak secesji, Praga – trasę Franza Kafki, Berlin – szlak muru berlińskiego, Poznań od niedawna szlak miejskich murali (podobnie jak Łódź czy Kraków). Twórcy Poznańskiego spacerOFFnika teatralnego proponują z jeszcze innej strony “ugryźć” miasto – z perspektywy działających tu teatrów pozainstytucjonalnych. Układają turystom (i zdecydowanie także mieszkańcom) wycieczkę po Poznaniu śladem teatrów offowych – zjawiska, które nie ma sobie równych w żadnym innym polskim mieście. Zachęcają, by dotrzeć do miejsc na pierwszy rzut oka nieteatralnych, a przez ostatnie ćwierćwiecze właśnie przez teatr ożywianych i zmienianych. Jest ich w Poznaniu naprawdę wiele.
Spacerownik/nie-spacerownik
Wszystko zaczęło się w Scenie Roboczej – Centrum Rezydencji Teatralnych przy Grunwaldzkiej 22, której szefem jest Adam Ziajski, a która skupia i wspiera poznańskie środowisko nurtu off. “Otóż pewnego dnia, przemierzając nasze piękne miasto, Adam natknął się na wycieczkę odbywającą spacer po “teatralnym Poznaniu” w ramach ogólnopolskiej akcji Spacerownik teatralny” – opowiada we wstępie do książki Joanna Ostrowska, poznańska badaczka poznańskiego życia teatralnego, recenzentka teatralna. I wkurzył się solidnie, gdy odkrył, że trasa tej wycieczki całkiem pomija miejsca związane z teatrem niezależnym.
“A czy można sobie wyobrazić teatralny Poznań np. bez Teatru Ósmego Dnia czy Biura Podróży (…)? Bez ulicznych akcji Strefy Ciszy i animacyjnej działalności Sceny Roboczej? Bez teatrów dla dzieci: Wierzbaka, Atofri, Teatrzyku w Kropki czy Studia Teatralnego Blum? Bez żartobliwej i przenikliwej zarazem krytyki współczesnej kultury Porywaczy Ciał? Bez ostrej i nierzadko brutalnej satyry Kuby Kaprala i Circus Ferus? Bez postaci takich jak Lech Raczak, Janusz Stolarski, Ewa Kaczmarek, Piotr Tetlak czy Ewa Rufo (…)” – pyta w przewodniku Joanna Ostrowska. No właśnie – nie można.
Z Zemsty do kościoła
Autorzy wyznaczyli trzy trasy, które w sumie obejmują cały Poznań. Pierwsza z nich Kurs na miasto prowadzi przez ścisłe centrum, przez miejsca, które zdecydowanie nie kojarzą się teatrem. A jednak: i plac Mickiewicza, i kawiarnio-księgarnia Zemsta, i ulica Młyńska, i poznańska synagoga wielokrotnie zamieniały się w scenę. Podobnie jak lodowisko Bogdanka, Cytadela czy Stara Rzeźnia, którymi m.in. prowadzi Trasa nr 2 – Performanse historyczne i industrialne. Trzecia część – Łazariada, Grunwaliada i ta trzecia z kolei zabiera zwiedzających do dzielnic oddalonych od centrum – na Łazarz, Grunwald i Jeżyce. Od klubu studenckiego Akumulatory, przez przejście pod rondem Kaponiera, gdzie pod koniec lat 80. Teatr Biuro Podróży stworzył Mieszkanie dla żaka po Kościół Matki Boskiej Bolesnej przy ul. Głogowskiej, gdzie w stanie wojennym grał Teatr Ósmego Dnia.
Ostatni rozdział w przewodniku to minisłownik ludzi i zespołów związanych z teatrem offowym w Poznaniu. Alfabetycznie otwiera go “Adam Ziajski”, a zamyka “Wierzbak”.
SpacerOFFnik… z jednej strony przypomina tradycyjny przewodnik – wyposażony został w mapę z zaznaczonymi trasami i zdjęcia spektakli. Miejscami przyjmuje jednak ton rozprawy naukowej, zwłaszcza rozdział zawierający informacje historyczne o poznańskim offie, czym może zniechęcić “użytkownika”. Nie przekonuje też jego strona graficzna – zwłaszcza słabej jakości zdjęcia. Książka sprawia wrażenie przygotowanej w pośpiechu. Potencjał jednak tkwi w niej ogromny – warto z niego skorzystać.
Sylwia Klimek
Raport o działalności poznańskich teatrów niezależnych
Zakładu Performatyki w Instytucie Kulturoznawstwa UAM
Scena Robocza i Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego
rok wydania: 2015
Jesienią 2015 zrealizowane zostały badania nad dorobkiem dwudziestu poznańskich teatrów niezależnych – offowych i alternatywnych, a także związanych z nimi czterech „domów kultury” – miejsc, które zapewniają możliwość pracy i prezentacji swoich przedstawień innym teatrom. Głównym celem tych badań było dokładne ilościowe określenie dorobku artystycznego, animacyjnego i organizacyjnego tychże teatrów w sezonie 2014/15. Kolejny cel: w miarę dokładne określenie całości ich wcześniejszego dorobku.
Dane dotyczące ubiegłego sezonu znajdują się w niniejszym Raporcie, będą również zamieszczone na stronie internetowej Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie, który zapewnił znaczną część budżetu tego przedsięwzięcia. Kolejne rezultaty – te dotyczące dalszej przeszłości – opublikowane będą w późniejszym terminie, z uwagi na ogromną ilość uzyskanego materiału.
Opisane tu badania realizuje zespół naukowców i absolwentów związany z Zakładem Performatyki Instytutu Kulturoznawstwa, kierowany przez prof. UAM dr. hab. Juliusza Tyszkę. Pozostali członkowie zespołu to dr hab. Joanna Ostrowska, dr Magdalena Grenda, dr Ewa Jeleń-Kubalewska, mgr Wojciech Kowalczyk i mgr Klaudia Lewczuk. Pomysłodawcą badań jest Adam Ziajski, a pozostała część budżetu została zapewniona przez Scenę Roboczą.
Mistrzowie Drugiego Planu
Magdalena Grenda
Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
rok wydania: 2014
Poznań jest jednym z najważniejszych ośrodków teatru alternatywnego w Polsce, począwszy od lat 70. XX wieku. Po przełomie ustrojowym 1989 r. nastąpił tu rozkwit istotnych dokonań tego typu teatru. Dziś tradycja alternatywnych działań w dziedzinie sztuk widowiskowych jest w Poznaniu dobrze utrwalona i rozwijana przez trzecie już pokolenie twórców.
Magdalena Grenda nadała swej książce kształt zbioru dziewięciu wywiadów z osiemnastomakreatorkami i kreatorami tego kulturowego fenomenu. Uzyskujemy w ten sposób szeroką panoramę poglądów, jakie reprezentują poznańscy twórcy teatru alternatywnego trzech pokoleń.
Podtytuł książki – Mistrzowie drugiego planu – nie sugeruje drugoplanowej roli dorobku artystycznego i animacyjnego rozmówczyń i rozmówców Autorki, lecz ich zmarginalizowanie w sferze materialnego wsparcia ze strony władz oraz społecznego prestiżu.
Z wielkim zainteresowaniem wczytywałem się w osobiste, czasem wręcz intymne zwierzenia twórców, chociażby na temat początków ich artystycznej pracy czy okoliczności zawierania teatralnych znajomości. Warto było rozmawiać, warto te rozmowy teraz przeczytać”.
Prof. dr hab. Juliusz Tyszka
